Onder een wonderlijk stralende zon belandde een mooie groep van 34 beierijleden met de autocar in Steyl te Nederland. Dit dankzij de organisatie van Stijn Debecker, welke op het idee voor de uitstap kwam door de recente afbraak begin 2023 van het gebouw aan de Waversesteenweg dat gekend stond als de ‘Boekhandel van het Missiehuis’. Het Missiehuis kwam tot stand toen in 1938 de Missionarissen van Steyl de goederen kochten van wat vandaag het Sint-Martinuscollege is.
Het kloosterdorp van Steyl zelf ontstond vanaf 1875, nadat door het anti-kerkelijke beleid van Bismarck, talrijke Duitse ordes en congregaties over de Duitse grens naar Nederland werden verjaagd. Van daaruit zonden deze Duitse ordes honderden missionarissen en missiezusters uit naar vooral Afrika, China en Zuid-Amerika. Nu zijn er nog een tienduizendtal broeders verspreid over de wereld.
Aan de horizon, de torens van de dubbelkerk van Steyl. Foto: D. Timmermans
Ter plaatse aangekomen, splitste de groep beierijleden zich in twee, waarna de ene helft onder deskundige leiding het Missiemuseum van de paters bezocht en de andere de dubbelkerk van Sint-Michaël en de kloostertuin. Om in de namiddag, na een heerlijk buffet, om te wisselen.
Sinds de oprichting van het rooms-katholieke ‘Gezelschap van het Goddelijke Woord’, zijnde de Missionarissen van Steyl, stuurden deze vanuit de hele wereld waar ze hun functies uitoefenden, talloze voorwerpen en curiosa naar Nederland. Gebruiksvoorwerpen, kledingstukken, wapens van lokale bevolkingsgroepen en vele kunstvoorwerpen uit alle continenten werden zo verzameld en vanaf 1931 in het Missiemuseum tentoongesteld. Doel was vooral om in de thuishaven de Nederlanders te informeren over de missies en hun goede werken. Over de herkomst van de voorwerpen – gekregen of geplunderd – woedt ook een zeker debat in Nederland, maar zeker is dat de lokale bevolking in deze koloniale tijden niet vrij en mondig kon zijn ter bescherming van hun eigen cultuur en patrimonium. Het museum zelf engageert zich tot het uitvoeren van een herkomstonderzoek, aansluitend bij projecten van universiteiten en grotere musea.
Een opgezette ‘Karbouw’ of gedomesticeerde waterbuffel in het Missiemuseum. Foto: Djamila Timmermans.
Er is ook een uitgebreide collectie insecten te zien, met vooral opmerkelijke vlinders, naast kevers, reusachtige spinnen e.a. Daarnaast bezochten we de ruimte voor de zoölogische verzameling met ruim 1500 opgezette gewervelde dieren, indertijd allemaal gesneuveld voor het educatieve en wetenschappelijke belang. Sommigen hiervan zijn volgens de Rode Lijst van het IUCN nu bedreigd of kwetsbaar (zoals de Chinese glansfazant) of velen nemen in aantal af. Foto’s, films en reizen waren uiteraard weinig toegankelijk indertijd, zodat het voor groepen schoolkinderen vorige decennia een leerrijke uitstap werd het museum te bezoeken.
Een deel van onze groep op bezoek naar de dubbelkerk en de kloostertuinen.
Langs de oevers van de Maas kwam een dubbele kerk – een kerk bovenop een kerk – louter omdat er niet voldoende plaats was om twee afzonderlijke kerken te bouwen. De broeders die heuse vakmannen waren, vervaardigden zelf de glasramen, het beeldhouwwerk en houtsnijwerk. In een deel van de kloostertuin kweekte men groenten en fruit, het aanpalende deel was voorbehouden voor devotie. ‘Het klooster had goede contacten met baksteenfabrikanten uit de omgeving en deze schonken (beschadigde) bakstenen en ander materiaal waarmee kinderen uit het dorp bovengrondse grotten bouwden’ (1).
Achteraan bevond zich de drukkerij waar tijdschriften, pamfletten en propagandaboekjes werden gedrukt. Hiervan gingen miljoenen exemplaren de deur uit; samen met de micellen en catecheseboeken een belangrijke bron van inkomsten voor de paters van Steyl, naast de giften en van de zusters, de meegebrachte bruidsschat.
Heerlijk buffet in ’t Vaerhóes.
Op het einde van de dag kon iedereen nog een kleine wandeling maken, even de oevers van de Maas verkennen, en dit tussen een plensbui, stralende zon en – op weg naar het thuisdorp – een regenboog door.
(1) Zie ook het artikel ‘Reisverslag de Beierij reist in ‘Steyl’’ van Stijn Debecker, in de Kelle Beiersblad, juni 2024.
