Nieuwsbrief 2018/1

Beste Beierijlid,

Hierbij onze eerste Nieuwsbrief. Sommigen onder u reageerden reeds op de aankondiging in de Kelle 2018/2 van de start van een Nieuwsbrief door de Beierij. Hierbij een eerste proefnummer.

Opstart herdenkingen WO II in 2019-2020, hoor-informatie zittingen door de Beierij 
Op woensdag 4 september 2019 is het 75 jaar geleden dat Overijse bevrijd werd van de Duitse bezetting door de Geallieerde troepen. Op 10 mei 2020 herdenken we over heel de wereld het einde van de Tweede Wereldoorlog. De Beierij van IJse startte voor de herdenkingen die in 2019 en vooral 2020 zullen plaatsvinden reeds in 2017 de eerste voorbereidingen. We wensen een mooie herdenking van de Tweede Wereldoorlog op de maat van en specifiek over Overijse te organiseren. Het wordt een ontdekkingstocht naar een ‘Onvermoed Verleden’ waarmee we zowel jong als oud willen laten kennismaken en verrassen.

Onze voorbereidingen op historisch vlak zijn voldoende ver gevorderd om nu ook onze leden te betrekken en bij hen stilaan draagvlak te creëren voor activiteiten die we willen organiseren  rond de herdenkingen in 2019-2020.

Daarom starten we met een reeks hoor-informatiezittingen over de Tweede Wereldoorlog hier in Overijse. Het is de bedoeling om nog zoveel mogelijk kennis te verzamelen de Tweede Wereldoorlog, We willen vooral graag jullie verhalen leren kennen. De eerste hoor- informatiezitting vindt plaats op zaterdag 17 november van 9 tot 12 uur op de Beierijzolder in de ‘Bonte Os’ in Overijse. Eric Van Froyenhoven en Piet Van San zullen namens de Beierij, de gastheer zijn. We sommen hierna alvast een aantal onderwerpen op waar we op dit ogenblik in het bijzonder op zoek naar zijn :

  • Foto’s uit deze periode (1944-45), specifiek foto’s van de bevrijding en dit uit alle gehuchten.
  • Informatie over strafmaatregelen die de Duitse bezetter Overijse oplegde in 1944.
  • Merkwaardige gebeurtenissen in 1944-1945. We denken hierbij vooral aan de ogenblikken van de bevrijding, de periode rond het einde van de oorlog in mei 1945, maar ook het moeilijke dagelijkse leven van toen.
  • Kortom alles waarvan u denkt dat het kan helpen om een historisch verantwoord beeld van Overijse te kunnen schetsen over de periode 1944-45.

 

1 september 2018, reis doorheen de tijd met de Beierij

Op zaterdag 1 september aanstaande gaat de Beierij op haar jaarlijkse reis. Deze voert ons naar de abdij van Ter Kameren, de middeleeuwse burcht van Beersel en het kasteel van Gaasbeek.

De historische band tussen de abdij van Ter Kameren en Overijse gaat terug naar de dertiende eeuw. In 1234 schonk Alardus de IJska goederen uit zijn domein te Overijse aan de abdij van Ter Kameren. Het Chartarium van de abdij, bewaard in het Rijksarchief, bevat nog andere oorkonden m.b.t. schenkingen de volgende jaren. Bovendien behoorde de elfde abdis van Ter Kameren, Elisabeth van Yssche (1279), tot het geslacht van de beiers van Yssche.

Het bestuur van onze kring is bijzonder blij dat het de toestemming heeft gekregen om met jullie niet alleen de publieke ruimten, maar ook de kerk en de gebouwen van de abdij te mogen bezoeken, waar o.a. een glasraam en het wapenschild herinneren aan deze abdis.

Het kasteel van Beersel is de burcht van de heren van Wittem. De Wittems, allen nakomelingen van hertog Jan II van Brabant, verwierven vanaf de 14de eeuw talrijke goederen in Overijse. Jan I Corsselaer werd heer van Wittem en IJse en zijn zoon Jan II Corsselaer werd via zijn huwelijk in 1370 met Maria van Stalle, vrouw van Beersel, tevens heer van Beersel. Hun nakomelingen bleven zeven generaties lang burchtheren van Beersel. De bezittingen in IJse gingen naar de kinderen uit het eerste huwelijk van Jan II. Met de verkoop een eeuw later van de heerlijkheid Yssche door Frederik van Wittem aan zijn achterachterneef Hendrik III van Wittem werden de domeinen van IJse en Beersel opnieuw samengevoegd. Het was meteen de start van een turbulente periode voor heel de regio.

Omstreeks 1240 liet Godfried van Leuven in Gaasbeek een burcht bouwen als verdediging van het hertogdom Brabant tegen het graafschap Henegouwen. Er verbleven een aantal belangrijke families uit de geschiedenis der Nederlanden, onder andere de Hornes en de Egmonts. De bekendste was graaf Lamoraal van Egmont, die het kasteel kocht in 1565, drie jaar voor zijn dramatische terechtstelling.

Het zomernummer van Zoniën, het heemkundig tijdschrift voor IJse- en Laneland, van de Beierij van IJse (Overijse) en Het Glazen Dorp (Hoeilaart) vertelt er allemaal meer over!

Je merkt het, stof genoeg voor een gevarieerde daguitstap. Noteer daarom alvast zaterdag 1 september 2018 in je agenda. Meer gegevens (vertrekuur, menu, prijs) kan je lezen in het volgende contactblad van De Kelle, Beiersblad.

 

 

Nieuwsbrief herdenking WO II

Dit najaar plant onze kring de lancering van een elektronische nieuwsbrief rond de herdenking van WO II. Het bestuur heeft alvast heel wat boeiende ideeën om van dit gebeuren een mooi en groots publieksproject te maken met vele facetten en activiteiten. Helemaal in de lijn van de basisdoelstellingen van onze kring om onze plaatselijke geschiedenis te verzamelen, te archiveren en te ontsluiten, blikken wij reeds vooruit naar 2019 en zelfs 2020.

Uiteraard houden wij onze leden graag op de hoogte van onze plannen. Daarom dus het initiatief van de elektronische nieuwsbrief WO II. Zo willen we regelmatig berichten over wat er allemaal op stapel staat en ideeën uitwisselen. Een herdenkingsproject van deze omvang kan immers alleen slagen indien het gedragen wordt door vele medewerkers en sympathisanten. De periode van de Tweede Wereldoorlog is een ongemeen boeiend stuk geschiedenis, ook in ons dorp, dat wij samen met onze leden tot leven willen wekken.

Blijf op de hoogte van alle initiatieven: wandelingen, tentoonstellingen, publicaties en nog veel meer. Bezorg ons uw e-mailadres door het contactformulier onder dit artikel in te vullen: in het vak ‘bericht’ vult u gewoon “Inschrijving nieuwsbrief WO II” in, waarna u het bericht verzendt, dan doen wij het nodige.

Deze nieuwsbrief is voor onze leden volledig gratis !

Wist u trouwens dat onze kring ook een Facebookpagina heeft waarop regelmatig nieuwtjes, aankondigingen en foto’s verschijnen? Neem eens een kijkje op https://www.facebook.com/Beierij-van-IJse-174484495956076/ Door onze pagina te volgen, blijft u steeds op de hoogte van onze werking en steunt u onze vereniging.

 

Filip Brankaer

Privacyverklaring

Zoals u wellicht al gemerkt heeft, trad op 25 mei de Algemene Verordening inzake gegevensbescherming (GDPR) in werking in alle lidstaten van de EU.

De vzw De Beierij verzamelt en houdt volgende persoonsgegevens van haar leden bij: naam, voornaam (eventueel ook van de partner), adres (postadres en e-mail), bedrag en datum van het betaalde lidgeld.

Deze gegevens worden gedurende vijf jaar zorgvuldig door ons bijgehouden, enkel en alleen met de bedoeling onze leden te contacteren en hen onze publicaties op te sturen. De Beierij stelt uw gegevens niet ter beschikking van derden en doet geen beroep op derden om zonder uw medeweten en goedkeuring gegevens over u te verzamelen. Onze leden hebben te allen tijde het recht hun gegevens bij ons op te vragen en te laten aanpassen.

Filip Brankaer

Een boek over het begijnhof van Overijse, met zijn kapel of kerk, mulières religiosae en armenzorg, 1264-2018

Het kan velen verwonderen, maar geprangd tussen het zwembad, het cultuurcentrum den Blank en de Vuurmolen staat de oeroude begijnhofkapel van Overijse. Hier werd in 1264 (!) een begijnhof (je) gesticht, waarvan de kapel een laatste relict is. Een begijnhof ook dat weinig of niet gekend is in de geschiedschrijving. Het begijnhof als instelling in Overijse heeft eeuwenlang (1264-1650) stand gehouden en werd mettertijd ingeschakeld in de plaatselijke armenzorg (1650-1965). Een verhaal ook van eeuwenlang vallen en opstaan, oorlog en vrede.

Piet Van San, bestuurslid van de heemkundige kring de Beierij van IJse vzw, onderzocht de voorbije 11 jaren minutieus de geschiedenis van begijnen en hun begijnhof (met de kapel) in Overijse. Hij schreef hierover een toegankelijk boek dat als het 30e nummer verschijnt in de reeks van de geschiedenis van het Land tussen Lane en IJse. Het boek neemt u gepassioneerd mee doorheen de meer dan 750 jaar omvattende geschiedenis van  Overijse en haar begijnhof, kapel, religieuzen en armenzorg tussen 1264 en 2018.

Drie inleidende hoofdstukken gidsen u door het ontstaan van de begijnenbeweging in Brabant en het begijnhof van Overijse in het bijzonder. Vervolgens bekijken we eeuw na eeuw hoe het was in Overijse met het begijnhof en haar kapel om te eindigen met de beschrijving van de toestand van de begijnhofkapel begin 2018. We noteerden gedurende het historisch onderzoek ook ongeveer 1800 namen van Overijsenaren die vooral in de rekeningen van het begijnhof tussen 1509 en 1790 terug te vinden waren. Een nieuwe bron ook voor verder familieonderzoek.

Het resultaat is een mooi boek, gedrukt volgens de regels van de kunst, met een harde kaft, op formaat 24,5 x 29 cm, dat 180 + 48 pagina’s en 85 illustraties telt. Illustraties ook uit diverse musea en verzamelingen die voor het eerst ontsloten worden, of gemaakt werden in samenwerking met Fotokring Kreatief uit Overijse, maar ook met enkele tekeningen van de jonge kunstenares Silke Reyntjens uit Overijse. SD WORX, de gemeente Overijse en KBC maakten deze publicatie mee mogelijk.

Voorinschrijven op het boek kan tot einde mei 2018 en door storting van:

30 euro op ‘Begijnhof Overijse’ met rekeningnummer BE70 7340 4425 3025. Het boek komt na de voorinschrijving in de handel voor 35 euro. Bij voorinschrijven ontvangt U in het najaar een uitnodiging voor de feestelijke presentatie van het boek.

Omwille van de nieuwe privacywetgeving wordt geen lijst met de voorintekenaars opgenomen. De verzending binnen de Druivensteek is gratis. Voor verzending erbuiten dient u 10 euro toe te voegen. Of u kan het boek, elke eerste zaterdag van de maand tussen 9 en 12 uur ophalen op de Beierijzolder in de ‘Bonte Os’, op het Justusplein in Overijse (vanaf het najaar).

Door Piet Van San

In Memoriam Ivo De Boeck

Op 24 januari 2018 overleed na een ongeval in Tenerife (Spanje) Ivo De Boeck, bestuurslid van de Beierij. In een overvolle Sint-Martinuskerk in Overijse centrum werd op zaterdag 3 februari afscheid genomen van Ivo. Namens de Beierij nam Piet Van San het woord. Hierna de integrale tekst van zijn hommage.

 

Beste ouders van Ivo, dag Isabelle, Eline en Mimi, dag Kim,

Beste familie, vrienden, kennissen en aanwezigen vandaag in de Sint-Martinuskerk van Overijse,

 

Ook de Heemkundige Kring van Overijse, de Beierij, deelt vandaag in uw rouw want Ivo was ongeveer 15 jaar lang een van onze markantste bestuursleden. Een tochtgenoot, een kameraad van vele jaren.

Wij bieden langs deze weg ons diep medeleven aan bij dit grote verdriet dat het overlijden van Ivo is.

Wanneer we begin deze week in de bestuursploeg van de Beierij met elkaar contact zochten om een gedragen getuigenis over Ivo op te stellen, waren we niet verrast over de volgende uitspraken: creatief, kritisch, een organisator, een gulle lach, een vlotte spreker met een grote kennis van onze lokale geschiedenis. Met andere woorden dit was Ivo in de hoofden van de bestuursleden van de Beierij.

 Zelf herinner ik me nog heel goed de organisatie van erfgoeddag 2003 hier in Overijse. Het thema was reizen. De gemeente vroeg of we erfgoeddag konden organiseren en stuurde cultuur medewerker Ivo De Boeck van ‘den Blank’ ter ondersteuning. Na een uurtje overleg werd, op initiatief van Ivo uiteraard, gekozen voor het thema ‘ De Laatste Reis’. Een heel eigenzinnig alternatief, maar netjes binnen de lijnen gekleurd. Nog een uur later had Ivo de bestuursploeg van de Beierij zo zot gekregen om de uitnodiging voor de leden van de Beierij te versturen via een fake doodsbrief. Het tekent Ivo ten voeten uit. Wijlen dr. Raymond Denayer en ikzelf vonden dit laatste er over, maar we konden er niet tegen open Ivo kreeg zijn zin. We hebben trouwens nooit een groter succes gekend voor Erfgoeddag zodat we twee weken later de wandelingen nog eens mochten overdoen om de talrijke deelnemers van de  wachtlijst te kunnen gidsen. Mooie herinneringen die voortaan toch bitter smaken, nu jij Ivo,  jouw laatste reis zoveel te vroeg aanvat.

Wanneer we deze week onze souvenirs doorzochten naar verder werk van Ivo vonden we de mooie landkaart terug die hij ontwierp voor het project ‘Tussen torens van kerken en kastelen’ maar ook de omslag van het boekje rond erfgoeddag 2006 over ‘Kleuren in Harmonie’. Prachtige eigentijdse ontwerpen die tijdloos mooi zijn.

Wanneer we in de Beierij omstreeks 2000 begonnen te zoeken naar een andere ontsluiting van onze werking, naar een verbeterde maatschappelijke inbedding, wees Ivo ons de weg. Hij leerde ons om het product heemkunde anders te verpakken en een nieuw podium te geven. Persconferenties, dag en weekbladpers, ROB of Ring TV werden voortaan steevast uitgenodigd op onze buitenactiviteiten wat crescendo leidde tot veel volk als we iets organiseerden. Ivo kende dit spel door en door en blijkbaar kon men hem niets ter zake weigeren. Na verloop van tijd werd de cultuurprijs van Overijse hervormd want de Beierij won in die jaren toch altijd. Ook voor dit causaal verband wijzen we naar onze schalkse ruiter die Ivo was.

Ivo schreef zelf ook enkele gewaardeerde jaarboeken voor de Beierij, met name het boek over Chocolade en Maleizen en het boekje over Francqui, dit naast tal van andere bijdragen. Hij gidste daarenboven ook graag en veel voor de Beierij. Twee wandelingen, door hemzelf ontworpen, gidste hij en hij alleen. Met name de Vrouwenwandeling Overijse en de Vleermuiswandeling. Hij kon trouwens gidsen als geen ander en nam zijn publiek mee met een flair waar ik eigenlijk een stukje jaloers op was.

Ivo presenteerde ook graag. Zijn masterproef voor de Beierij was zeker de openingsavond van de tentoonstelling over Wereldoorlog I in ‘den Blank’  in 2014 die hij volledig aan elkaar praatte, één van de hoogtepunten uit de Beierijwerking van de voorbije jaren.Volledigheidshalve vermelden we nog dat Ivo de Beierij vertegenwoordigde op de vergaderingen van Regionaal Landschap Dijleland en V.V.V. Overijse.

De laatste jaren kende Ivo privé problemen die ook zijn vrienden in de Beierij niet zijn ontgaan en waarmee ook wij het soms moeilijk hadden. Hij bleef echter aan boord want hij had de voorbije jaren, zoals u kon merken, heel veel krediet opgebouwd, waarop hij kon en mocht teren van zijn vrienden in de Beierij. Vorige zomer was hij pertinent aanwezig op onze studiedag over de Tweede Wereldoorlog, waar we in 2020 mee aan de slag gaan. Ivo nam op zich onze documentatie over ‘Ontspanning in Wereldoorlog II in Overijse’ als thema te zullen uitwerken. Honderden bladzijden waarvan wij gerust waren dat hij er alweer iets mooi van zou maken. Het laatste nummer van het tijdschrift van de Beierij, Zoniën 2017 n° 4, schreef Ivo helemaal alleen vol voor Overijse. Hij schreef enthousiast over de ‘Bunkers uit Wereldoorlog II en de vleermuizen’, de kasteelmuur en het ontcijferen van oud schrift.

Het is zijn afscheid aan de Beierij geworden want in januari verontschuldigde hij zich voor de bestuursvergadering. Hij klonk enthousiast, want keek uit naar een reisje naar Tenerife.

Ik had de voorbije maanden soms het gevoel van een nieuwe doorstart door Ivo. Hij was terug van even weggeweest in ons midden. Het heeft niet mogen zijn. De Beierij is een bestuurslid kwijt. De man die ons de voorbije jaren de weg wees bij het afstoffen van onze werking en activiteiten. Onze tochtgenoot van vele jaren en een goede vriend.

Dag Ivo, vanwege de dankbare vrienden van de heemkundige kring de Beierij.

Monumentale parels in Overijse

‘As ge goeste’n èt ve te goe wandele’ met de Beierij…

… noteer dan de Marktdag van zaterdag 19 augustus 2017 in uw agenda. De Druivenfeesten, die dit jaar in het teken staan van ons sappige dialect, hebben weer heel wat te bieden. Zo zullen de 19e de straten van Overijse een gezellige drukte kennen met talrijke kraampjes, braderie, animatie en de Verenigingenmarkt.

Naar goede gewoonte zullen onze heemkundige kring, Familiekunde Overijse en de Studiekring Wereldoorlog I en II, er te vinden zijn aan een stand in de Stationsstraat. Geïnteresseerden kunnen er grasduinen in boeken over onze streekgeschiedenis en familiekunde. Ook onze recente publicaties van het ledentijdschrift Zoniën en ons nieuwsblad De Kelle worden er aangeboden.

Twee van onze heemkundigen zullen historische wandelingen gidsen doorheen het dorp. Zo stippelde Beier Erik Vanfroyenhoven voor u een mooi en boeiend traject uit langs pittoreske hoekjes en verdwenen monumenten in de Leegheid en de Dreef. Het notariskasteel, een ziekenhuis en een hoveniershuisje zullen voor even opnieuw hun plek in het landschap veroveren. De wandeling brengt u vervolgens naar een serre in de Kouterstraat, waar wordt teruggeblikt op de druiventeelt in Overijse. Met Ivo De Boeck kunt u vleermuizen ontdekken op een verborgen plek met een geschiedenis, i.s.m. Natuurpunt Druivenstreek.

Aandachtige wandelaars kunnen nadien deelnemen aan een klein kwisje, waarna een gelukkige winnaar uitgeloot wordt. Deze mag zich verheugen op een leuke Beiers-verrassing.

Vertrekpunt is de infostand van De Beierij van IJse in de Stationsstraat.

Om 14u30 start de wandeling ‘Vleermuizen in Overijse’ met Ivo De Boeck als gids, i.s.m. Natuurpunt Druivenstreek.

Om 15 uur start de wandeling ‘Monumentale parels in Overijse’ met privébezoek met Erik Vanfroyenhoven als gids.

Deelnemen kan mits betaling ter plaatse van 1 euro voor leden van de Beierij van IJse en 5 euro voor niet-leden.

 

Afspanning Sint-Martinus, Leegheid Overijse, rond 1900.

Afspanning Sint-Martinus, Leegheid Overijse, rond 1900. Archief M.T.

 

 

Op reis met de Beierij van IJse 2017

Noteer alvast de datum zaterdag 30 september 2017 in je agenda! Dit jaar bezoekt de Beierij het kasteel Marnix van Sint Aldegonde in Bornem.  Onze daguitstap kadert in het project ‘Cultuur in je buurt’ waarbij Eizer in de kijker staat. Daar de familie de Marnix nauwe banden heeft met Eizer, was de keuze voor de bestemming snel gemaakt.

Meer details over het programma volgen later.

Lezing ‘Vertrokken met de VOC’

In de 18 eeuw vertrokken meerdere Brabanders met de Verenigde Oost-Indische Compagnie naar Oost-Indië. Ook enkele Overijsenaren ondernamen deze verre en avontuurlijke reis. Op dinsdag 14 maart 2017 vertelt Herman Swinnen tijdens een boeiende lezing meer over deze ‘uijtlandighe’ verwanten.

Waar? In het Bezoekerscentrum Dru!f, Den Bonten Os, Waversesteenweg 2 te Overijse.

Wanneer? Vanaf 20u30, na de Algemene vergadering van de Beierij van IJse.

Tentoonstellingsbezoek voor Beierijleden – De school van Tervuren. Pupillen en epigonen

Op het einde van de 19de eeuw stuurde meester Joseph Coosemans, die tot professor benoemd werd aan het Hoger Instituut voor Schone Kunsten te Antwerpen, zijn pupillen en hun vrienden naar Tervuren om er, in het spoor van Boulenger, Asselbergs, Huberti, Montigny, Verheyden, e.a., het dorp, de omgeving en het Zoniënwoud op doek of paneel te vereeuwigen, zoals hij dat zelf ook had voorgedaan. Deze leerlingen noemen we vaak de 3de generatie van de Tervuurse School.

Tijdens de oorlogsjaren en in de naoorlogse periode – eigenlijk tot heden toe – volgden nog talrijke schilders in het spoor van de 19de-eeuwse meesters. Er waren echte Tervurenaars bij, zoals Auguste Istas, Jan Lyben en de broers Rik en Fik De Reymaeker, maar de meesten kwamen van heinde en ver om dezelfde sites op doek te brengen als hun beroemde voorgangers. De vereniging ‘De Vrienden van de School van Tervuren’ heeft sinds haar ontstaan regelmatig werken aangekocht van deze epigonen, maar vele schilderijen werden geschonken door leden of door andere families uit Tervuren.

Het loont absoluut de moeite om deze bijzondere natuurtaferelen en dorpsgezichten te komen bewonderen in het museum. U zal merken dat de landschapsschilderkunst op een hoog niveau tot op heden stand heeft gehouden.

De tentoonstelling is te bezoeken in het Hof van Melijn, Melijndreef 6, 3080 Tervuren.

De heemkundige kring De Beierij van IJse organiseert een geleid bezoek aan deze tentoonstelling op zaterdag 10 september 2016.

Toegangsprijs: 1,50 euro aan groepstarief. De gids wordt betaald door de heemkundige kring.      

Afspraak om 13:30 uur op het Stationsplein. Mogelijkheid tot carpoolen.

Vooraf telefonisch inschrijven is noodzakelijk. Het aantal plaatsen is beperkt tot 15 deelnemers. Aanmelden bij Carine Willaert 0476 45 31 28.